Dlaczego kot nie śpi w nocy?
Kocia aktywność w nocy jest jednym z najbardziej uciążliwych problemów, ponieważ kot zwyczajnie nie daje się opiekunowi wyspać. W tym artykule wyjaśnię, skąd wynikają takie kocie upodobania oraz podam kilka porad, jak możesz ułatwić sobie wspólne życie z kotem i w końcu przespać całą noc bez pobudek.
Koty to zwierzęta krepuskularne, czyli ich największa aktywność dobowa przypada na moment świtu i zmierzchu. Kot jest do takiej aktywności dostosowany biologicznie, lepiej widzi, gdy jest tzw. szarówka, a jego ofiary (gryzonie) są także aktywne o tej porze dnia. W miesiącach wiosenno-letnich, wschód bywa bardzo wcześnie, stąd czasem może ci się wydawać, że kot jest aktywny w nocy. Niektóre koty dostosowują swoją aktywność do domowej rutyny. Problem najczęściej pojawia się u kotów młodych, do około 2 roku życia, ponieważ są one ogólnie aktywniejsze od dorosłych. Ponadto wyszczególnić można wiele pozabiologicznych przyczyn takiego zachowania, które opisałam poniżej.
PROBLEMY ZDROWOTNE
W tej kategorii znajdują się przede wszystkim problemy bólowe (np. bóle stawowe, dolegliwości ze strony układu pokarmowego). Kot nie umie znaleźć sobie miejsca do wypoczynku, chodzi po domu i miauczy, budząc przy tym wszystkich domowników. Za dnia problem może być niezauważalny ze względu na nieobecność domowników. Inną przyczyną może być świąd, dużo bardziej nieznośny, ponieważ nie umiemy zignorować swędzenia, koty także. Konieczna w tym przypadku będzie diagnoza w kierunku pasożytów zewnętrznych, alergii lub FHS (syndromu falującej skóry). Kot może również mieć problem z koniecznością częstego chodzenia do kuwety, jest to jeden z objawów cukrzycy i nadczynności tarczycy. Jeśli jesteś opiekunem starszego kota, badania pod kątem tych dwóch chorób wykonuj minimum raz w roku. Podsumowując, jeśli podejrzewasz przyczynę chorobową, droga jest jedna, idź jak najszybciej z kotem do lecznicy weterynaryjnej, zrób badania i podejmij się leczenia swojego podopiecznego.
Wzmacnianie tego zachowania
Czasami bywa tak, że nieświadomie sami wzmacniamy jakieś zachowania u swoich zwierząt. Warto przyjrzeć się całemu schematowi tego zachowania, być może kotu udaje się ciebie obudzić i dzięki temu uzyskuje dodatkową porcję zabawy, jedzenia, pieszczot lub wygodne miejsce w łóżku. A jeśli za którymś razem odmówisz mu tego przywileju, to kot zrobi wszystko, żeby postawić cię na nogi i uzyskać znowu to, co stracił. To powoduje frustrację, która może się objawiać poprzez polowanie na nogi w łóżku, zaczepianie rolet okiennych, zrzucanie przedmiotów z półek, zniszczeniem czegoś. Jak już wcześniej wspominałam, ważne jest przyjrzenie się całemu schematowi, koty są zwierzętami, które mają swoje stałe rytuały i dobry obserwator zauważy jakie zachowania następują kolejno po sobie. Problem będzie się powtarzał codziennie o zbliżonej porze. Taką sytuację najlepiej skonsultuj z behawiorystą. Być może wystarczy kotu poświęcić odpowiednią ilość uwagi w ciągu dnia, a być może schemat jest już tak dobrze przećwiczony przez kota, że będzie trzeba znaleźć jakieś indywidualne rozwiązanie dla waszego przypadku.
mała ilość interakcji z kotem
Kot, który siedzi sam przez cały dzień, a po powrocie do domu opiekun nie ma dla niego czasu, będzie domagał się twojej uwagi, podczas gdy śpisz. Nie jesteś już niczym zajęty, więc kot ma idealny moment na szukanie uwagi, ponieważ wtedy najtrudniej będzie ci go zignorować. Zaznaczę w tym miejscu, że zabranianie kotu wchodzenia do sypialni niczego nie rozwiąże, a wręcz bardzo ucierpi na tym twoja relacja ze zwierzęciem. Koty są zwierzętami społecznymi, potrzebują kontaktów socjalnych, ale żeby nie było, nie namawiam na kolejnego kota, bo to tylko droga do dwóch nieszczęśliwych i stęsknionych kotów w domu. Ważne jest to, żeby pamiętać o potrzebie utrzymywania relacji z kotem, jesteś dla niego całym światem, potrzebuje pieszczot i bliskości, komunikacji z tobą. Gdy jesteś już w łóżku i próbujesz spać, to kot wie, że nie jesteś już niczym zajęty i przychodzi domagać się o swoją porcję ciebie.
brak zabaw łowieckich
Niezaspokojenie kociej potrzeby na ruch i polowanie za dnia, może powodować, że postanowi on zużyć swoję energię nocą. Kot z natury jest zwierzęciem łownym, nasze domowe mruczki mogą być mniej aktywne od wolnożyjących, lecz nadal są kotami i potrzebują zabaw łowieckich do realizacji swoich naturalnych zachowań. Dla kota bardzo ważnym elementem rutyny dziennej jest zabawa, zastępuje ona polowanie, pozwala również zapobiegać otyłości i utrzymać jego ciało w dobrej kondycji. Ponadto zaspokojenie potrzeb łowieckich wpływa pozytywnie na samopoczucie i pewność siebie kota. Wybawiając kota kilka razy w ciągu dnia, zmniejszysz jego aktywność w nocy. Zaplanuj zabawę o podobnych porach dnia, przed posiłkiem. Dzięki temu kot będzie wiedział, kiedy jest pora na zabawę. Na wieczór możesz dodatkowo zrobić kilka sesji treningowych z kotem, ćwicząc np. sztuczki lub trening medyczny. Zaangażuj kota w zabawy węchowe z użyciem maty węchowej, zabawek na przysmaki lub zabawek na inteligencję. Zabawy, podczas których kot musi rozwiązać jakiś problem, żeby dostać ulubione smaczki męczą o wiele bardziej niż zabawy ruchowe. Warto rozważyć taką opcję, zwłaszcza, gdy masz w domu bardzo aktywnego kota.
brak zabaw łowieckich
Niezaspokojenie kociej potrzeby na ruch i polowanie za dnia, może powodować, że postanowi on zużyć swoją energię nocą. Kot z natury jest zwierzęciem łownym, nasze domowe mruczki mogą być mniej aktywne od wolnożyjących, lecz nadal są kotami i potrzebują zabaw łowieckich do realizacji swoich naturalnych zachowań. Dla kota bardzo ważnym elementem rutyny dziennej jest zabawa, zastępuje ona polowanie, pozwala również zapobiegać otyłości i utrzymać jego ciało w dobrej kondycji. Ponadto zaspokojenie potrzeb łowieckich wpływa pozytywnie na samopoczucie i pewność siebie kota. Wybawiając kota kilka razy w ciągu dnia, zmniejszysz jego aktywność w nocy. Zaplanuj zabawę o podobnych porach dnia, przed posiłkiem. Dzięki temu kot będzie wiedział, kiedy jest pora na zabawę. Na wieczór możesz dodatkowo zrobić kilka sesji treningowych z kotem, ćwicząc np. sztuczki lub trening medyczny. Zaangażuj kota w zabawy węchowe z użyciem maty węchowej, zabawek na przysmaki lub zabawek na inteligencję. Zabawy, podczas których kot musi rozwiązać jakiś problem, żeby dostać ulubione smaczki, męczą o wiele bardziej niż zabawy ruchowe. Warto rozważyć taką opcję, zwłaszcza gdy masz w domu bardzo aktywnego kota.
AKTYWNOSĆ INNEGO KOTA W DOMU
Jeśli jesteś opiekunem dwóch lub większej liczby kotów to prawdopodobnie młodszy kot utrudnia wypoczynek starszemu kotu. Kocięta i koty młodociane mają bardzo duże zapotrzebowanie na zabawę oraz są bardzo męczące dla dorosłych lub starszych kotów, co może prowadzić nawet do nocnych bójek. Rozdziel wtedy koty na noc, zamykając je w oddzielnych pokojach. Innym problemem jest aktywność kotów na zewnątrz. Mieszkając w domu lub na niższych piętrach w bloku, może się zdarzyć tak, że przeszkadzać twojemu kotu będą koty wolnożyjące, które widać przez okno lub przebywają one na ogrodzie. Zaradzić temu możesz poprzez zasłanianie okien i zamykanie ich na noc, a także zabezpieczaniu ogrodów/balkonów przed wejściem na nie przez obce koty.
KOTY NIE KASTROWANE
Aktywność w nocy może bezpośrednio wynikać z potrzeby przedłużenia gatunku. Kotka w trakcje rui jest szczególnie nieznośna w nocy, głośno miauczy i zaleca się do męskiej części domowników. Natomiast niekastrowany kocur może wyczuć kotkę w rui, wolnożyjącą lub sąsiadów. Chcąc koniecznie się do niej dostać, będzie wył pod drzwiami lub drapał. Do tego pojawić się może znaczenie moczem zarówno u kotki jak i u kocura. Przy problemach z niekastrowanym kotem/kotką, który koniecznie chce znaleźć partnera, najlepszym rozwiązaniem będzie takiego kota wykastrować, jest to nie tylko duże udogodnienie dla ciebie (i być może dla sąsiadów), ale i dla samego zwierzęcia. Kot będzie się ogromnie frustrował, gdy nie pozwolisz mu na zrealizowanie swojego naturalnego wzorca zachowań, a kastracja pozwoli kotu zapomnieć o potrzebie przedłużania gatunku.
STARSZE KOTY
Problemy wieku starczego to duże wyzwanie dla opiekunów. Kot może całkowicie zmienić swój rytm dobowy i zamiast być aktywny w ciągu dnia, jest aktywny w nocy. Ponadto pogorszenie czułości zmysłów na starość, problemy poznawcze lub problemy z aparatem ruchu mogą prowadzić do tego, że kot gubi się w domu nocą, zapomina gdzie jest, potyka się o przedmioty, nie umie już gdzieś wskoczyć. W tej sytuacji popracuj nad udogodnieniami dla starszych kotów w domu, dodaj więcej półeczek do drapaka, zostaw światło lub zrób nocne oświetlenie. Jednak przede wszystkim zwrócić się po pomoc do weterynarza po lekarstwa, które wspomogą pracę mózgu twojego kota.
Kluczowe jest znalezienie przyczyny problemu, dopiero wtedy można szukać rozwiązania, pamiętaj, że każdy przypadek jest inny. Kot, gdyby umiał, to na pewno powiedziałby, o co mu chodzi, niestety nie umie, dlatego wyraża swoje zdanie poprzez różne zachowania.
Paulina Czajor, behawiorystka w specjalizacji psy i koty